Modern Fren Sistemleri ne Yakından Bakış

İnsanın amacı ve yaşama enerjisinin kaynağı konusunda birçok araştırmacı birbirinden farklı sonuçlar ortaya koyuyor. İnsanın kendini gerçekleştirebilmesi için çeşitli ihtiyaçları olduğu noktasından yola çıkan Abraham Maslow, “İhtiyaçlar Hiyerarşisi” kuramını ortaya attı. Maslow’a göre insanın yaşam kaynağını oluşturan motivasyonlar bir hiyerarşi içerisindedir. Maslow Piramidi olarak da adlandırılan yapının ikinci basamağını güvenlik ihtiyacı oluşturuyor. İnsan güvende olmak ve güvenli yaşamak isteyen bir varlıktır.

Son yıllarda ortaya çıkan güvenlik teknolojilerinin de bu ihtiyaca hizmet eden bir tarafı olduğu yadsınamaz bir gerçek. Otomobil güvenliği son 20 yılda büyük atılımlar gerçekleştiriyor. Araçların gövdeleri ve kabinleri güçleniyor; hava yastıkları gibi birçok ekstra güvenlik elemanı ekleniyor. Ancak bunların etkisi kaza yaptığınız anda ortaya çıkıyor. Otomobil üreticileri geliştirdikleri fren sistemleriyle kazaların önüne geçmeyi ve bizleri koruyacağından emin olduğumuz hava yastıklarının hiç açılmamasını istiyor.

Fren Sistemi Nedir?

Fren, bir taşıtın hızını düşürmek ya da hareketini sonlandırmak için kullanılan mekanizmaya verilen addır. Fren sistemleri ise daha çok motorlu taşıtlarda bulunan ve daha karışık yapılara sahip olan sistemlerdir. İlkel fren sistemlerinde ayağınızı fren pedalına bastığınız anda diskler vasıtasıyla tekerler kilitleniyordu. Ancak günümüzde modern fren sistemleri kullanılıyor. Bu sistemlerle birlikte araçların kilitlenmesi, savrulması ve devrilmesi gibi durumlar engellenmeye çalışıyor. Genel olarak fren sistemi çeşitleri ise şöyle:

Hidrolik Fren Sistemi Nedir?

Fren hidroliği gibi isimlere sahip olan bu sistemin çalışma prensibi oldukça basittir. Frene bastığınız anda piston hareket ediyor ve hidrolik mekanizmasının içerisindeki yağın basıncı ile kaliperler kapanıyor. Kaliperler kapandığı anda ise fren balataları ile tekerlek diskleri birbirine yapışıyor. Böylelikle otomobiliniz yavaşlıyor ya da duruyor. Ancak unutmamakta fayda var, hidrolik sıvısı ya da yağın boşalması durumunda araç fren yapamaz.

Havalı Fren Sistemi Nedir?

Ağır vasıta ya da ağır ticari olarak tabir edilen araçlarda havalı fren sistemi kullanılıyor. Hava kompresör denen alet ile üretiliyor ve frene basıldığı anda hava boşalıyor. Havanın boşalması fren yapılmasını sağlıyor. Hidrolik sistemlerde yağ bittiğinde fren yapılması mümkün değildir. Ancak havalı fren sistemlerinde hava boşalırsa araç durmaya çalışır. Ağır vasıtaların frenin bozulması ile ilgili kazalar genellikle yaşlı araçlarda olur. Bunun en önemli nedeni ise balataların eskimesi ya da yıpranmasıdır. Balatalara gerekli bakım yapılmazsa ciddi kazalar gerçekleşebilir. Bir diğer neden ise çok sık karşılaşılmasa da fren körüklerindeki havanın bir nedenden ötürü boşalmamasıdır.

ABS Fren Sistemi Nedir?

Avrupa Birliği uyum yasaları kapsamında geçtiğimiz yıllarda ABS fren sistemi zorunlu hale geldi. Anti-lock Braking System, Türkçesiyle kilitlenme karşıtı frenleme sistemi; hidrolik frenlerin araç tekerleklerinin kilitlemesini engellemek amacıyla icat edilmiştir. ABS sistemi herhangi bir tekeri diğerlerinden daha az döndürür ya da dönmediğinde devreye girerek; o tekere yapılan frenlemeyi azaltarak aracın kaymasını engeller. ABS fren sisteminin avantajı, direksiyon hakimiyetini kaybetmemenize engel olmasıdır.

ASR Fren Sistemi Nedir?

ASR, anti patinaj sistemi anlamına geliyor ve aracın ani tepkilerde patinaj yapmasının önüne geçiyor. Örneğin; gaz pedalına aşırı güç verdiğinizde aracınız patinaj yapmaya başladı. Tam bu sırada ASR sistemi devreye giriyor ve patinaj yapan tekeri ABS ile durduruyor.

ESP Sistemi Nedir?

Elektronik Stabilite Programı’nın kısaltılmışı olan ESP otomobilin savrulmasını engeller. Bir otomobilde ABS ve ASR sistemleri bulunmadan, ESP sistemi bulunamıyor. ESP, sizin sürüş davranışlarınızı sürekli olarak takip ediyor ve dengesizlik ya da savrulma gibi bir durum olduğunda aracınızın güvenli bir şekilde yola girmesini sağlıyor.

EBD Nedir?

Electronic Brake Force Distribution olarak adlandırılan ve Türkçeye elektronik fren kuvveti dağıtım sistemi olarak çevrilen EBD; ön ve arka frenlerdeki güç dağılımını eşitler. Normal şartlarda frenleme gerçekleştiğinde aracınız arkadan öne doğru kalkmaktadır. EBD ise aracın frenlerinin gücünü düzenleyerek arka kısmın yere yaklaşmasını sağlıyor.

İkincil Çarpışma Freni Nedir?
Volkswagen Grubu’nun markaları olan Skoda, Seat ve Volkswagen marka araçlarda sık sık karşılaşılan fren sistemidir. Sistem, aracınızla kaza yaptığınız andan hemen sonra aracınız harekete devam ederse hızınızı saatte 10 kilometreye düşürmeye yarıyor. İkincil çarpışma freni teknolojisinin altında yatan fikir ise kaza anında açılan hava yastıklarının görüşü kısıtlaması nedeniyle ikinci bir kazayı engellemektir.

MSR Sistemi Nedir?

Motor freni düzenleme sisteminin kısaltılmış halidir. Arabanızın kaygan zeminler üzerindeyken motor freninin gücü nedeniyle çekiş yaptığı tekerlerde meydana gelebilecek kayma, yoldan çıkma gibi aksaklıkların meydana gelmesini engellemektedir.

BAS Sistemi Nedir?

Fren yolunu kısaltır ve acil fren durumlarında mevcut fren sistemine destek sağlamaktadır. Temel olarak sürücüye ani frenlerde zaman kazandırmayı ve düşük bir baskı uygulasa dahi frenin gerekli tepkiyi vermesini sağlamaktadır. Son yıllarda otomobil üreticileri BAS Plus adı verilen yeni bir teknoloji sunuyor. BAS Plus sistemiyle araç içerisinde bulunan bir radar ani çıkan engellere otomatik tepki vererek fren yapılmasını sağlamaktadır.

EPB Nedir?
Elektronik Park Freni olarak geçen sistemde otomobilin fren kaliperleri ile motor birbirine bağlıdır. Konsolda bulunan bir düğme ile aktif hale gelmektedir. Temel olarak el freninin yerine geçmektedir.

kaynak

Fren Sistemleri Fren Sistemi Nedir? Hidrolik Fren Sistemi Nedir? Havalı Fren Sistemi Nedir? ABS Fren Sistemi Nedir? ASR Fren Sistemi Nedir? ESP Sistemi Nedir? EBD Nedir? İkincil Çarpışma Freni Nedir? MSR Sistemi Nedir? BAS Sistemi Nedir? EPB Nedir?